GEBRUIK VAN FILTERS BIJ LANDSCHAPSFOTOGRAFIE
Benro filterhouder
Als je landschappen fotografeert, ga je merken dat het goed belichten van een foto best lastig is. Je voorgrond wordt te donker (onderbelicht) of je lucht te licht (overbelicht) waardoor er details verloren gaan. Een oplossing hiervoor is meerdere foto’s maken met verschillende belichtingen en deze samenvoegen tot één foto. Dit wordt ook wel (High Dynamic Range) HDR-fotografie genoemd. Persoonlijk ben ik hier geen fan van omdat in veel gevallen de foto als te bewerkt overkomt. Filters zijn de perfecte oplossing. Het getinte glas geeft je controle over de belichting en belichtingstijd. Je camera kan met filters veel meer details weergeven en er kunnen bij een langere sluitertijd, effecten op je foto ontstaan die normaal gesproken zonder filters niet mogelijk zouden zijn. Bijvoorbeeld mooie dromerige watervallen of beweging in de lucht van voorbijdrijvende wolken.
Er zijn verschillende soorten filters in diverse sterktes (optische dichtheid). Hoe meer licht (stops) een filter tegenhoudt hoe donkerder het glas is. Hieronder een overzicht van het aantal stops (licht) wat een filter tegenhoudt met de daarbij behorende effect op de sluitertijd. Er is uitgegaan van 1 seconde sluitertijd zonder filter. Zoals je kan zien verdubbeld de sluitertijd telkens naar mate het filter donkerder wordt.
Schema optische dichtheid
Naast ND-filters (die het licht blokken over het gehele bereik van je foto) zijn er ook grijsverloopfilters. Grijsverloopfilters blokken een klein gedeelte van het licht op de foto. Bijvoorbeeld als je alleen de hooglichten in de lucht wilt blokken, maar je voorgrond niet. Dan plaats je het filter op de plek waar de lucht zichtbaar is op de foto. Doordat je nu met het filter de hooglichten in de lucht blokt, kan je de hele foto goed belichten en heb je geen last meer van over- of onderbelichting. De naam verklapt het eigenlijk al het filter verloopt van donker naar helder glas. Bijvoorbeeld van een 0.6 ND (2 stops getint glas) naar een 0.0 ND (0 stops volledig helder glas) optische dichtheid.
De overgang van het verloop (halverwege het filter) wordt aangeduid door middel van: soft, medium, hard, en very hard. De overgang van het verloop wordt vaak op de horizon (lijn) geplaatst in de foto. Afhankelijk wat voor landschap je fotografeert kies je het soort filter. Bij een duidelijk zichtbare horizon (bijvoorbeeld op het strand) kies je voor een hard of very hard filter. Is er geen duidelijk zichtbare horizon of heb je een onderwerp in de voorgrond staan wat boven de horizon uitsteekt, kies dan voor een soft of medium verloop filter. Ook kun je verloop filters plaatsen op andere duidelijke lijnen in je foto.
De grijsverloopfilter bestaat ook als reverse en center filter, die de nadruk leggen op het blokken van licht in het midden van de foto. Deze filters kun je bijvoorbeeld gebruiken als de zon vlak boven de horizon staat tijdens een zonsopkomst of -ondergang. Ook kun je meerdere filters combineren om het gewenste effect te krijgen op je foto. Bijvoorbeeld een ND filter en een grijsverloopfilter als je een lange sluitertijd wilt en ook de hooglichten in de lucht wilt blokken. Vaak wordt vergeten dat je een filter ook kunt draaien. Stel je hebt links op je foto te veel overbelichting, maar rechts juist niet, draai dan je grijsverloopfilter 90 graden. Het doel van een filter is blokken van licht.
Naast deze filters is er ook nog de polarisatiefilter. Dit filter is onmisbaar als je veel bij water of in het bos fotografeert. Het filter haalt reflecties/spiegelingen weg en verhoogt je contrast. Ook werkt dit filter vaak goed als je door ramen heen wilt fotograferen (bijvoorbeeld in de dierentuin) of gebouwen met ramen fotografeert. Door de polarisatie filter te draaien, draai je reflecties/spiegelingen weg. Bij landschappen fotograferen werkt een polarisatiefilter het beste als de zon op 90 graden van je staat.
Overzicht filters bij het fotograferen van landschappen.
ND filter:
Blokken van licht over het gehele bereik van je foto voor het langer maken van je sluitertijd.
Soft grijsverloopfilter:
Zacht afsnijden op bijvoorbeeld de horizon en het blokken van hooglichten in de lucht.
Hard grijsverloopfilter:
Hard afsnijden op bijvoorbeeld de horizon en blokken van hooglichten in de lucht.
Reverse grijsverloopfilter:
Nadruk op het blokken van licht in het midden van de foto met gelijkmatig donker verloop naar boven.
Center grijsverloopfilter:
Het blokken van licht in het midden van de foto.
Polarisatiefilter:
Versterken van contract/kleur en controle over spiegeling bij water (en bijvoorbeeld ramen).
Welke filters moet je nu kopen?
Ik kan mij goed voorstellen dat je nu denkt wat moet ik kopen? En wat is het duur! Om met het laatste te beginnen, filters zijn niet goedkoop, maar een zeer goede investering als je van landschapsfotografie houdt en daar ligt dan gelijk ook de afweging. Vind je het leuk om af en toe een foto te maken van een mooi landschap? Dan is het misschien niet handig om een dure filterset te kopen. Begin dan eerst met bijvoorbeeld een los (opschroef) polarisatiefilter. Deze kun je ook voor andere vormen van fotografie gebruiken. Is landschap echt je ding, overweeg dan te gaan investeren in je passie. Hieronder heb ik een basisset samengesteld van Benro om je op weg te helpen. De set bestaat uit mijn meest gebruikte filters.
Basisset:
Benro FH100M3 Mark III Filterhouder Kit | CameraNU <-> Kamera Express
6 stops: Benro Master ND64 1.8 100x100mm | CameraNU <-> Kamera Express
2 stops: Benro Master ND4 0.6 Grad Soft Edge 100x150mm | CameraNU <-> Kamera Express
3 stops: Benro Master ND8 0.9 Grad Soft Edge 100x150mm | CameraNU <-> Kamera Express
2 stops: Benro Master ND4 0.6 Grad Hard Edge 100x150mm | CameraNU <-> Kamera Express
Om te beginnen bestaat de basisset uit de houder. Om filters te gebruiken heb je namelijk een houder nodig waar je filters in schuift. De houder plaats je op je lens door middel van een adapterring. Bij de houder zitten standaard twee adapterringen voor lenzen met schroefdraad 77 mm en 82 mm. Heb je een andere maat (schroefdraad maat staat op je lens) nodig? Bestel die er dan bij. De 6 stops (Little stopper) is voor het fotograferen met lange sluitertijden. De twee Soft Edge filters zijn mijn meest gebruikte filters. Meestal begin ik met een 0.9 en naar mate het licht afneemt (tijdens een zonsondergang) ga ik over op de 0.6 Soft Edge. De Hard Edge is ideaal voor het afsnijden van rechte lijnen in je compositie of bijvoorbeeld een rechte horizon zoals op het strand. Handig om mee te bestellen zijn deze frames en deze filtertas. Met deze basisset kun je aan de slag, ik maak doorgaans de meeste foto’s met deze filters. Wil je nog een stap verdergaan zou ik nog deze polarisatiefilter Benro Master Filter Magnetic CPL-HD ULCA WMC/Slim 95mm aanraden.
Bekijk ook mijn video over het Benro filterhouder systeem. Lees op de pagina Mijn fotografie-uitrusting bij de producten meer over de verschillende filters.